شاید تا به حال در عرصه گردشگری و توریسم مدرن درباره انواع دهکده‌های سلامت، مدیکال توریسم و گردشگری سلامت شنیده باشید. دهکده‌های سلامت یکی از مهمترین نوآوری‌های توریسم در صنعت پزشکی و عرصه مدیکال است که به تازگی در ایران نیز راه خود را پیدا کرده است. در حال حاضر نیز معروف‌ترین دهکده سلامت ایران، دهکده سلامتی صبا در نزدیکی قم و ناحیه دستجرد است که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد. اگر تا به حال درباره دهکده‌های سلامت کمتر شنیده‌اید، در ادامه همراهمان باشید که می‌خواهیم در این باره بیشتر صحبت کنیم.

دهکده سلامت چیست؟
دهکده سلامت، فضایی درمانی-اقامتی و البته گردشگری است که برای درمان و مدیکال طراحی شده و می‌تواند میزبان بسیاری از شهروندان برای درمان بیماری‌هایی چون افسردگی، اضطراب و استرس و یا برخی بیماری‌های جسمی از جمله التهاب مفاصل باشد. شهروندان علاوه بر نیاز به استراحت، در صورتی که نیاز به تجدید قوا داشته باشند و یا بخواهند چند ساعت و یا روزی را به آرامش و مراقبت از خود اختصاص دهند، می‌توانند به دهکده سلامت مراجعه کنند.
دهکده‌های سلامت شامل چه قسمت‌هایی می‌شود؟
دهکده‌های سلامت دارای چندین قسمت مختلف می‌شود که شامل بخش‌ها و قسمت‌های عمومی، قسمت اقامتی و قسمت درمانی می‌شود. در بخش‌های مختلف دهکده‌های سلامت تلاش می‌شود تا توانایی های افراد، اعتماد به نفس و عزت نفسشان تقویت شده و به حفظ تعادل روانی آن‌ها کمک شود. این مورد موجب شده تا ساخت و تجهیز دهکده‌های سلامت، کادر پزشکی و پرسنل، مبانی درمانی و سایر استانداردها در سطح بالایی باشد و همگام با استانداردهای جهانی پیش برود.

فعالیت های درمانی و اهداف دهکده سلامت
فعالیت‌های درمانی دهکده‌های سلامت در تلاش است که بتواند فرد را با محیط و جامعه تطبیق دهد. در دهکده‌ها معمولا توانایی‌های بیمار در بدو مراجعه بررسی شده و رفتارش آنالیز و تحلیل می‌شود تا برای ارتقای اعتماد به نفس، بهبود و شروع درمان، کاهش استرس و تنش به بخش مورد نظر هدایت شده و تحت مراقب‌های مختلف قرار بگیرد. شهروندانی هم که نیاز به درمان نداشته و تنها برای مراقبت به دهکده مراجعه کنند، در صورت تمایل می‌توانند از خدمات تحلیل رفتارشان برخوردار شوند.
درمان‌های نمایشی و قسمت‌های هنری
درمانهای نمایشی یکی از قسمت‌های جدید در دهکده سلامت است که شامل تماشای گالری، فعالیت‌های هنری، تئاتر و موسیقی می‌شود. معمولا درمان‌های هنری برای درمان افسردگی پیشنهاد شده تا بیمار بتواند از این طریق احساساتش را به معرض نمایش بگذارد.
در قسمت هنری معمولا بیماران به کارهای هنری از جمله نقاشی، مجسمه‌سازی و سفال مشغول می‌شوند تا علاوه بر استفاده از دست‌ها بتوانند حس اعتماد به نفس خود را تقویت کرده و احساساتشان را نیز بروز دهند. در این پروسه تلاش می‌شود تا بیمار بتواند از طریق فعالیت‌های هنری با فشارهای روانی مقابله کرده و تا حد زیادی اضطراب و افسردگی خود را کاهش دهد.

موسیقی درمانی و تئاتر درمانی
کاستن یکی از پایه‌گذاران موسیقی درمانی در دهکده‌های سلامت بود. وی اعتقاد داشت که موسیقی رفتاری انسانی است زیرا تاثیر آن بر رفتار و حالات انسان از هزاران سال پیش مطرح بوده است. توماس نیز به عنوان یکی از پزشکان معاصر اعتقاد داشت که نیاز به ساختن موسیقی و گوش دادن به آن اظهار همگامی افراد بشر است.
در حال حاضر دهکدههای سلامت برای بهبود روابط بین افراد، رشد احساسات شخصی انسان و خودشکوفایی، استفاده از پتانسیل ریتم برای نظم از موسیقی درمانی بهره می‌برند.
تئاتر درمانی نیز یک روش دیگر در دهکده‌ و در زیرمجموعه گروه درمانی است که بر روی خصوصیات برجسته هر شخصیت و ارتباطاتی که دارد، تمرکز می‌کند. کشمکش‌های روانی، اختلالات احساسی و شکست‌های عاطفی همگی با تئاتر قابل کنترل و بررسی است. تئاتر درمانی در دهکده‌های سلامت به عنوان اهرم مشاوره و روان درمانی انفرادی هم استفاده شده و برای گروه درمانی نیز توصیه می‌شود.

کار درمانی و مزایای مثبت آن در بلند مدت
کار درمانی یکی از مهم‌ترین بخش‌های دهکده‌های سلامت است که با انجام برخی فعالیت‌های اجتماعی بر اساس علایق، استعداد و مهارت‌های فرد بیماری‌هایی چون افسردگی، اختلال و مشکلات روحی را کاهش می‌دهد. کار درمانی در دهکده‌های سلامت و تمامی کارگاه های درمانی مهم‌ترین عامل جهت تعیین سلامت فکری و یا هرگونه بیماری یا اختلال روانی است. بر همین اساس از مهم‌ترین مزیت‌های کار درمانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
o    بیمار با کاردرمانی به درکی واقعی از خود و محیط اطرافش می‌رسد.
o    در صورتی که نیاز به تقویت روحیه داشته باشد، با کاردرمانی تخیلات و تصوراتش را در حوزه کار استفاده می‌کند.
o    با مهارت هایی که در اختیار شخص است، تمرکز و ابتکار، خلاقیت، قضاوت و قدرت یادگیری را تقویت شده و فرد ارتباط جمعی می‌آموزد.
o    شخص احساس هدفمند بودن داشته و با رسیدن به اهداف کوتاه مدت حس پیروزی و مفید بودن در او تقویت می‌شود.
o    به دلیل هدفمند بودن کاردرمانی، احساساتی چون یاس، نا امیدی، افسردگی، ترس، استرس و اضطراب کاهش یافته و امیدواری ارتقا می‌یابد.
o    اعتماد به نفس و واقع بینی بیمار افزایش یافته و تقویت می‌شود.
o    فرد در مسیر کاردرمانی به مرور آموخته که چگونه احساساتش را کنترل و ابراز کرده و به آرامش برسد.
o    آگاهی بیمار نسبت به مراقبت از خودش بیشتر می‌شود.
تفریح درمانی صرفا برای ارتقا و رشد شخصیت بیماران به ویژه کسانی که افسردگی دارند، پیشنهاد می‌شود. با این روش بیمار می‌تواند احساساتش را بروز داده و در طی بازی برای همکاری و یا قبول مهارت‌های اجتماعی آماده شود. در این پروسه درمانگر می‌تواند با ارائه برخی بازی‌ها، رفتارهای مشخصی را در فرد تقویت کرده و یا آن را تغییر دهد تا در زندگی شخصی به تعادل رسیده و آرامش بیشتری داشته باشد. با توجه به کلیات دهکده‌های سلامت، از مهم‌ترین بازی‌های تفریح درمانی می‌توان به طبیعت‌گردی و ورزش اشاره کرد.

آیا ورزش جایی در دهکده‌های سلامتی دارد؟
زمین ورزش، انواع فعالیت‌ها و بازی‌ها نه تنها برای روحیه شاد همه شهروندان توصیه می‌شود، بلکه این روزها تحرک داشتن خود به عنوان عاملی در جهت کاهش استرس و اضطراب و بهبود بسیاری از بیماری‌ها توصیه می‌شود. دهکده‌های سلامت با ایجاد شرایط مناسب و استاندارد برای تمرین و ورزش نه تنها تاثیر بسیار مثبتی بر سلامت جسم و روان بیماران دارند بلکه موجب بهبود روابط جمعی، آرامش و تخلیه احساسات نیز می‌شوند.
در میان رشته‌های مختلف ورزشی برای دهکده‌های سلامت، یوگا و مدیتیشن از اهمیّت ویژه برخوردار است. از طریق یوگا می‌توان به آرامش جسمی رسید و سلامت روان را تقویت کرد. از سوی دیگر چون در یوگا تمامی بیماران و ورزشکاران لباس‌های ساده و هماهنگ می‌پوشند، به مرور احساس یگانگی و وحدت را در بین آنها شکل می‌گیرد.

گسترش ساختارها و توسعه دهکده‌های سلامت از اهداف مهم مدیکال توریسم
مدیکال توریسم این روزها در گردشگری مدرن سرفصلی بسیار مهم است و اهمییتی ویژه دارد. دهکده‌های سلامت نیز یکی از مهم‌ترین زیرمجموعه‌های مدیکال توریسم محسوب شده و اگر سرمایه‌گذاری بخواهد وارد حوزه گردشگری سلامت و درمان شود باید نسبت به توسعه دهکده‌های سلامت حساس باشد و فضایی را با بالاترین و بهترین استانداردهای روز طراحی و بنا کند.
دهکده‌های سلامت نه تنها برای بیماران بلکه برای شهروندان هم ضروری است. این دهکده‌ها خارج از هیاهوی شهری و در دل طبیعت بنا میشوند که چشم اندازهای زیبایی دارند، در نتیجه گردشگران برای استراحت و در برخی موارد درمان میتوانند چند روزی را در دهکده‌ها اقامت داشته و شرایط خود را بهبود بخشند.

دهکده سلامت صبا
در حال حاضر معتبرترین دهکده سلامت ایران، دهکده سلامت صبا است. این دهکده در 60 کیلومتری قم و به عنوان یکی از توابع دستجرد بنا شده و از استانداردهای روز دنیا برخوردار است.
در حال حاضر دهکده صبا تمامی امکانات گردشگری سلامت را در خود داشته و شامل تعدادی چشمۀ آب معدنی، تجهیزات آب درمانی و نمک درمانی برای بهبود بیماری‌های مفاصل، سالن ورزش‌های آبی و ورزش‌های هوازی می‌شود و تیمی از بهترین درمانگران و پزشکان معتبر را دارد.
در صورتی که بخواهید در این دهکده اقامت داشته باشید، می‌توانید هتل و یا ویلاهای اقامتی را انتخاب کرده و چند روزی را به استراحت و مراقبت از خودتان اختصاص دهید. از سوی دیگر دهکده سلامت صبا سایت مخصوص سلامت کودکان هم دارد و خانواده‌ها با فرزند هم می‌توانند از خدمات پزشکی و درمانی این دهکده برخوردار شوند.
امیدواریم در صورت نیاز به درمان و یا مراقبت، چند روزی را در این دهکده با بهترین امکاناتی که دارد، اقامت داشته و خاطرتی خوش را تجربه کرده و چند روزی را تنها به آرامش، کاهش استرس و مراقبت از خود اختصاص دهید.

منبع: علاءالدین     

                                                                                            معاون آموزشی و فناوری: لیلا ناوران